Transcription
Prinsjesdag, 20 september 1995
4. Chaotische processen en de eeuw van het beleid.
Als we de tot dusver gevoerde discussies samenvatten, ligt er een metaforische uitdrukking voor de hand: "De Mens leeft met een 'oud brein in de nieuwe wereld.' De 'oude wereld' waaruit wij afkomstig zijn, is die van selectiedruk en strijd om het bestaan. De 'nieuwe wereld' is er vooral één van technologie, planning en beleid; zeker van welvarende landen.
Deze combinatie leidt tot tenminste twee algemene problemen. Het ene is dat twee verschillende systemen in de hersenen verschillende 'belangen' in ons bestaan vertegenwoordigen. Voorts staan de wetten die ons gedrag voor een groot deel beschrijven, in sommige opzichten op gespannen voet met andere en evolutionair gesproken nieuwe eisen, die door datzelfde brein alsmede door de culturele evolutie worden gesteld. Het 'oude brein' kan niet altijd goed overweg met de technische voortbrengselen en bedenksels van het "nieuwe brein." Maar nogmaals: de geschetste constructie is om verschillende redenen handig en functioneel; Het is buitengewoon prettig dat wij beschikken over allerlei 'automatische piloten."
Men kan deze verschijnselen ook nog op een andere manier beschrijven. Een groot deel van onze hersenen is (nog) niet toegesneden op het omgaan met de producten, die zij zelf hebben voortgebracht. Een tijdschema verduidelijkt dat tot op zekere hoofde. De laatste anatomische veranderingen in onze neocortex dateren waarschijnlijk van omstreeks 35.000 jaar geleden. Als we dat tijdvak opdelen in eenheden van 62 jaar (de VUT-leeftijd) hebben 800 levens geleid met een neocortex. Gedurende 650 levens verbleef de mens in grotten en holen, sinds 70 levens is er sprake van schriftelijke communicatie, sinds 6 levens kennen we het gedrukte woord, sinds 4 levenskan de tijd betrouwbaar worden gemeten en sinds 0.5 leven zien we ons geconfronteerd met een explosie van grote organisaties, informatietechnologie en dienstverlening. Een belangrijk deel van de 'software' van onze hersenen dateert echte van vóór het 'eerste' leven, en is toegesneden op het oplossen van problemen, die zich in onze huidige samenleving nauwelijks meer voordoen. Het is niet meer noodzakelijk in kleine groepjes drie maal per week op jacht te gaan. Ook deze matige afstemming van 'oude' en 'nieuwe' psychische mechanismen is verantwoordelijk voor het feit dat er in de moderne samenleving op het gebied van bestuur, beleid, het bouwen enz. zoveel misgaat." einde quote.
lm,
Zie hier nog een staving van E.M. Forster''s (1879- 1745) opmerking over het hebben van zijn "small and cloudy brains."
Het blijkt dat wij allemaal "small and cloudy brains" bezitten om de reikwijdte te bevatten van al het "Goeds"' wat de moderne tijd ons brengt.
Hoeveel meer impulsen moet heden te dage de jeugd verwerken, selecteren, onthouden etc., dan ik indertijd.? Club-weekends naar Parijs of Afrika is niet abnormaal. Je moet sterk in je schoenen staan om alle verleidingen te weerstaan en dan de eenzaamheid op te zoeken voor het moeizaam opslaan van kennis of te wel studeren.
De koningin maakte in de troonrede zich zorgen over de uitstoot van CO2 Eerlijk gezegd, ik heb er de laatste jaren niet meer aan gedacht; niet genoeg kennis soms misschien?
Ik knip nog een mooi plaatje uit de krant van de "Pomp and Glory" --opening van de Staten Generaal door de Koningin. Hare Majesteit heeft een goudkleurig "complêt aan. Goud associeert men met geluk, daarom de ons waarschuwende Volkswijsheid: " Het niet allemaal goud, wat er blinkt.
Op ± 2000 km afstand van het Binnenhof wordt er op leven en dood gevochten tussen Moslims en Christenen.
Jonathan Swift (1677-1745) heeft de situatie getypeerd: "We have just enough religion to make us hate each other, but not enough to make us love another".
Anders zijn roept onzekerheid op; onvoorstelbaarheid schept wantrouwen.
Ik zelf ben van 't zelfde hout en voorspelbaar, hoop ik, en toch Jet Yfe
