Transcription
Em de Vries
Maliebaan 90
Utrecht
Elounda, Kreta, 15 maart 1983
Lieve Emmy,
een krabbel of te wel een kattebelletje of te wel een vluggertje. Een vluggertje klinkt niet mooi; beter een 'impromptu.'
"Diep in de mens is een gevoel van afgunst jegens de natuur, die wel sterfelijk is, maar zich onophoudelijk vernieuwd," schrijft Hella Haasse. Ergens anders schrijft ze: "Wie eeuwigheidsverlangen met zich meedraagt, die drang om te pogen door een scheppingsdaad zijn vluchtig Aardse bestaan te bestendigen, die kan in wezen geen onderscheid vinden; tussen dit verlangen en de liefde; de ziel worstelt om alomvattend, onsterfelijk te zijn." Ars longa, vita brevis.
De Minoïsche beschaving op Kreta duurde van ±2.500 v.Chr tot 1,500 v.Chr.
Voor 1900 AD wisten wij in Europa niets van bestaan van die beschaving totdat in het jaar 1900 de merkwaardige Engelsman Arthur Evans (1851-1941) het paleis van Koning Minos begon uit te graven.
De gemiddelde leeftijd van de mens in de Minoische periode was ± 40 jaar. Hun kunstvoorwerpen waren vaak minutieus klein. In hun fresco' gaven zij de mens van hun tijd weer en ook met hun beeldjes van de mens in een niet statische vorm (in beweging).
Dankzij een natuurramp (aardbeving) is de ruïne van het paleis van koning Minos, hun sieraden en hun "pottery" 37 eeuwen later nog te bewonderen . De makers, bouwers en de pottenbakkers zijn onbekend en dood, maar hun kunstwerken, hun scheppingen dwingen de hedendaagse mens hun bewondering af.
Door de ruïnes van het paleis lopend, realiseerde ik me dat de creative mens slechts schept voor zijn tijdgenoten of alleen voor zichzelf. De Minoïsche mens had geen handtekening maar had een seal stone." Het is de voorloper van onze zegelring. De zegel van de 'seal stone' vertoonde vooral miniaturen van dieren en religieuze taferelen gesneden uit half-edelstenen. Er was zoveel meer te zien.
Zalig zijn de schelen," zei mijn schele Belgische vriend, "want die zien den onzen Lieve Heer twee maal." Ik wilde de collectie van oudheden in dit museum nvoor een tweede maal bezoeken en dan moest ik wel nog een keer van Elounda naar Heraklion met openbaar vervoer (±70 km ) reizen. Vera had genoeg gezien en prefereerde om met mijn clubgenoot Fridtjof Thiadens en zijn familie naar een hoog-gelegen vlakte in de bergen te rijden. Vanavond zouden we elkaar treffen in kroegje om met z'n allen te eten. Dit arrangement kwam mij goed uit, omdat ik gepreoccupeerd was om alles op mijn eentje nog eens te bekijken. Nu behoef deze brief geen 'kattebelletje' te zijn. Alle gebouwen hier in Heraklion zijn vierkanten blokken dozen van gewapend beton gebouwd. De grauwe grijs kleur domineert. Gemiddeld tweemaal per eeuw vindt er op Kreta een grote aardbeving plaats, welke gepaard gaat met een onheilspellend gerommel. De god Poseidon, die zich kan transformeren in een stier, laat zich dan gelden. Sinds de huizen vanaf 1921 van gewapend beton worden gebouwd, blijven die overeind staan tijdens een aardbeving. Voor die tijd waren de ravages niet te overzien. Dankzij dit natuurgebeuren, dat plaatsvond ±1500 v.Chr zijn de sporen van de Minoïsche beschaving voor ons bewaard gebleven. De legende van de Minotaur is met het paleis van koning Minos in Knossos verweven. Minos vroeg aan Poseidon om een geschikt offerdier. Deze zond hem een spierwitte stier. Dit beest werd zo mooi gevonden, dat Minos besloot een andere stier te offeren. Nu werd Poseidon zo boos en als straf wekte hij in Minos' vrouw een vurige liefde op voor de stier. De knappe architect Daedalus, die ook ook het paleis (labyrint) gebouwd heeft, construeerde een mechanische koe, waarin de vrouw van Minos in kon kruipen. Uit de ontvangenis van het zaad van de stier, dat op deze manier plaats had gevonden bij Minos'vrouw, werd de Minotaur, half stier (de kop) en half mens (het lichaam) geboren, die in het Labyrint (paleis) woonde. Door de enorme economische macht (door handel en de heersende rechtvaardige wetten van Minos was het rijk van van Minos de eerste kolonisator van de Peloponnese regio. De Minoïers waren een vredelievend volk. Het Paleis (22.000 m2) had geen verdedigende vestingwerken. Wapens zijn er bij opgravingen niet gevonden. Echter volgens de legende moest Athene ieder jaar een offer brengen, zijnde zeven jongens en zeven meisjes, kinderen van patriciërs, aan de Minotaur in Knossos op Kreta. Jaarlijks voer het schip met de noogdlottige 14 kinderen met zwarte zeilen ten teken van rouw van Athene naar Kreta. Theseus, de zoon van koning Aegeus van Athene, gaf zich vrijwillig op voor een poging om het monster te doden. Bij aankomst op Kreta werd Ariadne dochter van koning Minos verliefd op Theseus en gaf hem een kluwe wol mee, die hij moest afwikkelen op het moment dat hij het labyrint binnen zou gaan. Enfin, hij doodde het monster en kwam het labyrint uit dankzij de afgerolde wollen draad, maar vergat om de zwarte zeilen, volgens afspraak, te verwisselen voor witte zeilen als zijn missie geslaagd zou zijn. Zijn vader op de uitkijk staand aan de kust bij Athene, stortte zich van verdriet in de zee bij het zien van de zwarte zeilen aan de horizon, dat een slechte tijding betekende voor de afloop van de missie, volgens afpraak. Die zee werd vernoemd naar de naam van de koning vernoemd i.e Aegeische zee
Als een religieuze uitvoering of als een volksvermaak beoefende men in de Minoïsche tijd de sport om met een salto over een stier te springen door aan het begin van de sprong de horens beet te pakken. Zeer zeker zullen er veel doden zijn gevallen bij deze salto's, die niet van gevaren ontbloot waren. Men denkt dat dit de verklaring is van de legende voor de jaarlijkse offer van Atheens jongelingen, omdat zij deze sprongen uitvorden op het "central court" van het labyrint-achtig paleis.
Ik hoop voor je dat je het museum in Heraklion, met zijn collectie van prachtig gedecoreerd KAMARES aardewerk en zijn verfijnd gemaakte juwelen die 40 eeuwen geleden zijn gemaakt, ooit met eigen ogen zal kunnen zien.. Ik zal je mjn museum-gidsboek lenen om een idee te krijgen.
Het is weer het verfoeide geld, wat een mens beperkt om waardevolle dingen te doen. "The Caribbean', daar hoef ik niet naar toe, want dat heb ik al gezien op de 'Barcadi Rum' reclame in de bioscoop.
Terzijde: Harriet een zusje van Arthur Evans, die het paleis van Koing Minos op eigen kosten heeft uitgegraven, trouwt met een zeer rijke uitgever. De moeder beschrijft haar gemoedsstemming:
"I am only sorry that Harriet is wasted on a rich man, for she would have made such a good poor man's wife."
Ik moet je nog schrijven dat ik weinig bougainville hier zie en dat het enige armzalige takje, dat ik ontdekte, bloeide niet eens. Het eiland staat bekend om zijn vele kruiden, die hiet in het wild groeien, zoals thym, salvia etc. Het zou ook de moeite waard zijn om naar KRETA te gaan met een botanisch oogmerk. Vera heeft mij gedreigd mij naar een nachtclub mee te nemen. Als ik dat overleef, ben ik over een week terug. Ik mis mijn tuin, nu ik weet dat alles op het punt staat te ontluiken inclusief mijzelf.
Ik vond het heelijk om mijn gedachten eens op papier te zetten. Toch zal men niet begrijpen dat ik je een brief uit Kreta stuur, daarom verscheur dit epistel na lezing, Aadje
