Transcription
Rhoon 3 juni 1994
Een 'Impromptu' voor Em de Vries
In het bijgesloten artikel legt de Ierse schrijver en dichter James Joyce (1882-1941) uit, dat er twee soorten emoties zijn:
1) dierlijke gevoelens en 2) esthetische emoties.
De esthetische emoties zijn de metafysische (bovenzinnelijke) gevoelens. 'Bovenzinnelijk' is een absoluut begrip.
Een kunstenaar wil toch iets moois maken en daarmee appelleren aan de zinnen. Met zijn kunstwerk wil hij uiteindelijk geluk vergroten. De geluksbelevenis, hoe spiritueel ook, wordt door de uitvoerende kunstenaar zintuigelijk (zinnelijk) overgebracht. "Alle zintuigelijke ervaringen" is een dierlijk gevoelen.
De geluksbeleving veroorzaakt door verworven inzicht, is van een andere orde, omdat die door leermeesters wordt voortgebracht en niet door kunstenaars. Geluksbelevenis van verworven inzicht kan terdege spiritueel (bovenzinnelijk) zijn. Zonder gevoelens van begeren kunnen kunstenaars (en eigenlijk ook Albert Heijn, Unilever etc.) niet leven. Zij moeten vraag creëren naar hun kunstwerken. Ik twijfel aan de term: "Onechte kunst." (een 'Umwertung aller Werte')
"Echte kunst,' in de definitie van Joyce, is datgene dat zo slecht is en daarom niemand begeert (die geen dierlijke drang naar bezit oproept).
Ach, of je het er mee eens bent of niet, is minder belangrijk. Belangrijk is dat hij erover nagedacht heeft.
Als goed katholiek is iedere zinnelijke genoegen zondig en dat reverbeert in zijn beschouwing over kunst. En als hij zijn gedachten niet aan het papier had toevertrouwd en zich daardoor kwetsbaar had opgesteld, had ik het niet met hem oneens kunnen zijn.
In haast aan het begin van een vol weekend.Toch hoop ik nog enige uren in de tuin te werken. Ik wil nog een heleboel thym planten. Aadje
