Translation
12 november 1997
lm, of te wel lieve Em,
"Alleen wanneer een mens denkt, is een mens een mens." Herinner je je deze uitspraak nog?" Deze stelling werd geponeerd door de protagonist in het toneelstuk "De Toneelspeler" van de Oostenrijkse Thomas Bernhard. We zagen dit toneelstuk in het Appeltheater in den Haag.
Een vraag van mij: "Is denken een actieve of een passieve bezigheid? Schaakspelers kunnen tot uitputtings toe moe worden en kunnen dan verkeerde zetten doen, die men nooit van hun verwacht zou hebben.
De dagelijkse absorptie van kennis (ook wel leren genoemd) is ook beperkt. Ik meen dat het denkproces, waarbij gestreefd wordt om nieuwe inzichten te verwerven, gelijkgesteld kan worden met het verrichten van inspannende lichamelijke activiteiten. Daarentegen is ook de hersenactiviteit van herinneren een denkproces dat, naar mijn mening, niet vermoeiend is. Ieder moment van de dag kan ik, zonder inspanning, een door mij als bijzonder ervaren moment uit het verleden oproepen in mijn herinnering.
Vele van die herinneringen betreffen zeer gelukkige ervaringen. Onlangs las ik dat de ervaring een composiet is van 'sensualiteit' in combinatie met 'denken'. Dientengevolge moet ik een heel gelukkig mens zijn, temeer zo volgens het adagium: "Je bent wat je je herinnert.
Neem, ter illustratie, nu een herinnering van een gebeurtenis, die binnen de afgelopen zeven dagen plaats gevonden heeft. Ik neem aan dat die herinnering nog in het korte geheugen vertoeft. Wat is bepalend of anders gezegd, welke kwaliteit moet die herinnering, die opgeslagen is in het korte geheugen, dat deze wordt getransporteerd wordt naar het lange geheugen? Is de overgang van het korte- naar het lange geheugen ingegeven door een wilsuiting?
Alle routinematige -en triviale activiteiten vergeten we spontaan.
Ik deed weleens 'een proef op de som' onderzoek van dit verschijnsel van het spontaan vergeten door b.v. aan iemand op het kantoor op een woensdag te vragen: "Herinner je je nog wat je op de woensdag een week daarvoor deed? Men bleef, niet onverwacht, het antwoord schuldig op deze vraag. Ik constateerde dan dat 'de tijd' tussen hun vingers was door geslipt: Le temps perdu !
Emoties zijnde kapstokken van de herinneringen. Emoties, waarover je na afloop zegt : "Il y a des fois où on ne trouve pas des mots pour dire mercie," die wil ik mij wel herinneren.
Nu ik toch op de 'franse' tour ben, ik zou voor jou de 'maxime' opschrijven: "Nous ne trouvons guère des gens de bon sens que ceux qui sont de notre avis." De vrijpostige Nederlandse vertaling zou kunnen.zijn: " Het is moeilijk om bescheiden te blijven, als je zo goed bent als ik."
De belangrijkste drijfveer in het leven is zelfbehoud. Het belang van de instandhouding van zelfbehoud moet de mens een groot aantal rationele beslissingen maken en gevoelsafwegingen doen, als wel offers brengen (Abraham was bereidt om zijn zoon te offeren).
De mix van verstand en gevoel in besluitvormingen hangt af van omstandigheden. Zelfbehoud ziet op de beheersbaarheid van de situatie waarin je je bevindt en op de beheersbaarheid van de directe toekomst. Het terugdringen van onzekerheid is een aspect van beheersbaarheid. Als je "un certain âge" bereikt hebt, dan zou je wel eens minder zorgen voor de toekomst willen maken. Onze ouders, dachten wij, waren toch zorgen vrij na hun vijftigste jaar.
Is dat zo? Misschien deelden zij hun zorgen niet met ons?
Maar jullie, Em, verkeren nu wel in de duurste periode van jullie leven. Twee studerende kinderen onderhouden is een zware financiële opgave. Ik heb gezegd.
Ach, had je maar een 'als een jas om jou gegoten' atelier, waar je je senang zou voelen, zou goed zijn voor het zelfbehoud..
Mijn verhaal wordt ééntonig. Je bent een groot schilder. Je hebt het gemaakt. De wereld moet alleen nog de ogen openen.
Leren kijken is een kunst.
bbm jet yfe
quote
Er is tijd nodig om gelukkig te zijn. Ook het geluk is een lange oefening in geduld. En in bijna alle gevallen gebruiken we ons leven om geld te verdienen, terwijl wij eigenlijk door middel van geld tijd zouden moeten verdienen. unquote Albert Camus
Men moet tijd reserveren om een ander gelukkig te maken.
Men kan alleen een ander gelukkig maken, als men de macht heeft om die ander gelukkig te maken.
Het is een lange oefening in geduld en na heel veel tijd kan men die macht verwerven (maar toch niet altijd ADD)
Er zijn vele nivo's van geluk.
Hoeveel 'tijd en macht' kunnen we in ons leven aanwenden, naast de tijd die nodig is om het zelfbehoud in stand te houden. (werken etc), om anderen gelukkig te maken?
Wat maakt gelukkig?
Kennis, die je door inspanning verworven hebt.
Vriendschap, die je door inspanning behouden hebt
Vergroting van inzicht hetzij door inspnning verkregen hetzij doordat het verworvene zich vernieuwd en grensverleggende ideeën ontstaan.
Een ander gelukkig maken door je toedoen, schept een geluksgevoel.
Oh, nog eentje; De gedeeld ervaring met een een"âme soeur"maakt gelukkig. Deze brief schrijven maakt gelukkig; 't is maar dat je het weet. jet yfe
