Transcription
Amsterdam, zaterdag 6 februari 1999
Beste ouders in Zwitserland,
Vanochtend heeft Vera het huis ± 9 uur verlaten voor een.bijeenkomst met haar golf team. Ik durf het eigenlijk niet bekennen, maar ik doe het toch maar: Ik geniet van de rust en de stilte en. van de afwezigheid van schuldgevoel, dat zij die immer bezig is met het beredderen van het huishouden (het noodzakelijke doch routinematige werk),waarvan ik mij onttrek..
De kamer wordt gevuld met pianomuziek van Chopin en naast mij ligt een brief van vader, die daarin over zijn vader schrijft. Laat ik eens tegen mijn gewoonte in, de inhoud van deze brief becommentariëren .
Op dinsdagochtend, 2 februari j.l. stond Ary om 9 uur op de stoep. Hij wilde mijn fiets lenen. Hij had een een afspraak in de stad om 11.00 uur am. We hebben geschaakt. (een Dirkzwager heeft gewonnen) en wat gepraat. Terloops vroeg ik hem of hij ooit wel eens een brief, die hij ontvangt, bewaard? "Geen enkele", was zijn antwoord.
Als je geen onderscheid maakt tussen schrijven en spreken, dan behoef je niet een bijzonder gedachte vast te leggen in schoon-en leesbaar schrift. Willem kan altijd uitwijken naar de "word processor" op de computer, als zijn hiëroglyfen, indien echt nodig, voor de ontvanger niet te ontcijferen zijn.
Wat mij bevreemdt is dat jullie een scheurkalender nodig hebben met een dagelijkse "wijsheid" voor een onderwerp van gesprek.
Er gebeurt zoveel in een week wat mij tot verbazing stemt.
Maar alvorens een opsomming daarvan te geven, meld ik eerst dat ik drie boekwinkels bezocht heb op zoek naar de tuinscheurkalender voor mijn dagelijkse lepel "geestelijke levertraan". Tot driemaal toe is mij te verstaan gegeven dat deze uitverkocht is en niet meer na te bestellen. Ik hou mij aanbevolen om zo nu en dan een diepe gedachte van deze kalender te mogen ontvangen.
Wat gebeurde er deze week allemaal?
1) Het oproepen van getuigen in de impeachment procedure van de Amerikaanse president Bill Clinton. Arme Monica Lewinsky moest weer door oudere heren in donkere streepjes pakken ondervraagd worden. Saillant was een foto van Clinton met een arm om de schouder van zijn vrouw geslagen. Wat moet zijn vrouw Hillerary Clinton vernederd zijn door alle details en dan toch dat gebaar. Vrouwen zijn wonderbaarlijke wezens.
2) Het Jules Verne-achtige project om een grote spiegel in de ruimte te ontvouwen om zonnelicht naar het donkere gedeelte van de Aarde te stralen. Het is helaas mislukt, maar het spreekt tot mijn verbeelding.
3) Ik meen dat ene Stanlley Milgram van de Yale University een experiment deed met betrekking tot de gedragspsychologie van mensen.
Veertig personen uit alle lagen van de bevolking werden getest op hun bereidheid om te gehoorzamen aan de opdrachten van de "LEIDER' in een situatie, waarin zij persoonlijk zouden walgen van de opgedragen handelingen. Milgram vertelde elke vrijwilliger dat hij de 'onderwijzer' was in het experiment, maar zonder dat hij het wist was hij de proefpersoon in het experiment. Het experiment werd uit gevoerd voor de nobele zaak van het onderwijs en het was ontworpen om te testen of het straffen van leerlingen voor hun vergissingen een positief effect heeft op hun leervermogen.
Bij het experiment werd de onderwijzer/proefpersoon achter een paneel met 30 schakelaars gezet, waarop etiketten zaten met variërende voltages oplopend van 15 volt (lichte elektrische schok) tot 450 volt (gevaar-zware schok) oplopend met tussenstapjes van 15 volt. Telkens wanneer de leerling een verkeerd antwoord gaf moest de proefpersoon een schok toedienen; eerst op het laagste niveau en bij elke volgende fout een zwaardere elektrische schok.
De zogenaamde leerling was een acteur ingehuurd om met veel gekreun, geschreeuw en gesidder te doen alsof hij de schokken ontving, terwijl hij het experiment en de onderzoeker uitschold met een uitgebreid assortiment van verwensingen. Milgram zei aan de proefpersoon dat hij niet op de reacties van de leerling moest letten en de schok moest geven volgens de regels van het experiment.
Tijdens het experiment gaf de leerling/acteur opzettelijk fouten en riep daarmee de verschillende elektrische straffen over zich af, zelfs tot het gevaar-niveau van 300volt en meer. Als de proefpersoon aarzelde, zei Milgram dat het voor het experiment belangrijk was, dat de procedure volledig werd afgewerkt.
Milgram wilde weten hoeveel personen bereid zouden zijn de hoogste schokken toe te dienen, ondanks hun persoonlijke morele afschuw voor de regels en de omstandigheden van het experiment? Meer dan 60% bleef Milgram gehoorzamen en dienden schokken van 450 volt toe !
Voordat het experiment bekendheid kreeg, is het vele malen herhaald in Zuid-Afrika, Italië en West Duitsland en daar lagen de percentages hoger dan 60%. Een verklaring voor dit gedrag kan zijn dat de proefpersoon zijn eigen persoonlijkheid en ethische normen laat opgaan in de grotere institutionele structuur. Zo ruilt hij individuele eigenschappen als trouw, zelfopoffering en discipline in voor dienstbaarheid aan kwaadwillende autoriteiten.
Ik moest sterk denken aan het experiment van Milgram, toen de onthullingen in de Bijlmer-enquête gedaan werden, dat de lading van de ELAL--Boeing reeds een halfuur na de crash bekend was bij de autoriteiten, maar dat het in belang van een hoger belang verzwegen moest worden.
In vader's brief wordt ook gerefereerd naar 't opkijken naar de AUTORITEIT. Je bent een autoriteit als je de beschikking hebt over macht "to let things happen."
Als je macht hebt, dan zit je 1) in de informatiestroom en 2) beschik je over meer geld en 3) dwing je de bewondering af.
Iemand die arm is, zal altijd merken dat het niet eenvoudig is aanzien en roem te verwerven op grond van zijn deugden; armoe werpt de deugd in de schaduwen.
Toen Ludo Pieters op de vergadering van het bestuur van de Stichting van het Kasteel van Rhoon verslag deed over de triviale /eenvoudige opmerkingen van Hare Majesteit Beatrix tijdens de rondgang over de Beelden-tentoonstelling, was haar gewoonheid een kwaliteit waarover hij zich verbaasde. Naar aanleiding van deze constatering merkte ik op dat hij bij mij toch dezelfde eenvoud over de jaren had aangetroffen en dat kennelijk geen reden tot verbazing was.
Nederig gedrag valt bij mensen, die laag staan in de sociale hiërarchie niet op. Dat is een kwaliteit, die aankleeft bij hun sociale status. Hare majesteit staat bovenaan in de sociale hiërarchie in Nederland, waar gewoon zijn verbazing oplevert Ik denk daar zelf wat genuanceerder over
Een avond lang de Grootmeesteres en echtgenoot op bezoek is ook niet echt spannend.
Vermeldenswaardig echter is, dat de de ex-directeur van de Frick museum op bezoek was en hij zeer enthousiast was over Turfboer's/Gerard van Loon's: "Contemporary Numismatics'
Enfin, ik denk dat je een levendiger discours zult hebben bij de van Weezels in Luxembourg.
Gisterenavond ware hier te gast de Exalto's (zijn grootmoeder was een Dirkzwager uit Moordrecht en de van Weel's. Vera heeft gekookt en was net zo goed als vroeger bij moeder thuis. Ik hoor vader's waarschuwing nog in mijn oren: "Later als je getrouwd bent, zul je nog vaak terugdenken aan de kookkunst van je moeder !"
Intussen is Vera thuisgekomen en maant me om me gereed te maken om naar Keppel te gaan om de trouwreceptie van de dochter van Willem en Sonia van Lynden bij te wonen. Het bruidspaar komt ook op de Gracht wonen.
Wij wensen jullie "Hals und Beinbruch." (ik begrijp de uitdrukking niet)
Veel liefs van Vera aan jullie beiden en ook van Aadje
P.S.
Naar aanleiding van het naderend einde Koning Hussein van Jordaniënot een strofe van François Villon (±1431-±1463) met een vertaling van Ernst van Altena
Puis que papes, roys, filz de roys
Et conceus en ventre de roynes,
Sont ensevelis mors et frois,
En autruy mains passent leurs regnes,
Moy, povre mercerot de Renes,
mourraiy je pas? Oy, se Dieu plaist;
Mais que j'aye fait mes estrenes,
Honneste mort ne me desplaist.
Want pausen sterven en ook vorsten,
en ander neemt hun machtsbedrijf.
Zelfs zij die aan vorstinnen borsten
gezoogd zijn, worden koud en stijf.
Ik-kramertje- zo arm van lijf,
sterf ik dan niet? Ja dezer dagen.
maar kan na vreugd bij wijn en wijf
de goede dood mij nog mishagen?
